Тиббий кўрсатма асосида кўкрак сут бези тўқимаси олиб ташланиши бемор учун кучли психологик зарба бўлиши аниқ. Шу боис ҳам шифокорлар беморни амалиётга руҳан тайёрлаб, операция асоратларсиз ўтишига астойдил ҳаракат қилишади. Жарроҳлик амалиётидан сўнг беморга осойишта муҳит, хотиржамлик ва яқинларининг кўмаги зарур.

Амалиёт ҳақида

Мастэктомия - кўкрак сут безлари тўқимасининг оператив йўл билан қисман ёки тўлиқ олиб ташланишидир. У кўкрак сут бези саратонининг 2—4-босқичлари, ўтказиб юборилган мастопатия, кучли яллиғланиш таъсирида сут бези тўқимаси нобуд бўлиши ва кўкрак сут бези саратонига наслий мойиллик мавжуд бўлганида ўтказилади. Одатда, мастэктомия амалиёти фақат бир кўкракда қўлланади. Кам ҳолларда (хасталик иккинчи кўкрак тўқималарига етиб борган бўлса) иккала кўкрак олиб ташланиши мумкин.

Операция бир неча шаклда ўтказилиши мумкин. Хусусан:

• Кўкрак сут бези тўқимасининг қисман олиб ташланиши (лампэктомия). Бунда кўкрак сут безида ҳосил бўлган тугун, йиринг маҳсули ёки ўсма олиб ташланади.
• Териости мастэктомияси.
• Сут бези қўлтиқости лифма тугуни билан биргаликда олиб ташланади. Аммо бунда кўкрак мушакларига тегилмайди.
• Кўкрак сут бези, қўлтиқости лифма тугуни ва кўкрак мушаклари билан бирга олиб ташланади.

Операциядан сўнг кимё ва нур терапияси ўтказилади.

Психологик коллапс

Операциядан сўнг организмнинг тикланиши, чок ўрни битиши, қўл ва кўкрак атрофидаги шиш тарқаши учун вақт керак. Бу пайтда беморда руҳий ўзгаришлар
кузатилиши мумкин.

Бемор уйга қайтгач, унда вақтинчалик психологик мувозанат бузилиши рўй беради. У ўзини кундалик ишлардан узилиб қолгандек ҳис этиши мумкин. Шифокорлар бу ҳолатни «психологик коллапс», деб номлашади.

Аёл эндиги ҳолатига мослашиши учун унга яқинлари кўмаги зарур. Шу  ўринда кўкрак бези саратонини келтириб чиқарган омилларни эсга олиш ва эндиликда уларнинг такрорланишига йўл қўймаслик ҳам муҳимдир.

Хаммаси яхши бўлади!

Операциядан кейинги тикланиш даври енгил кечиши учун қуйидагилар тавсия этилади:

• кун тартибини ўзгартириш;
• тўғри овқатланиш (ўзимизда  етиштирилган маҳсулотлар истеъмол қилингани маъқул);
• вазнни назорат қилиш (ҳаддан ташқари озиб кетиш ёки семиришга йўл кўймаслик керак);
• даволаш гимнастикаси билан шуғулланиш; жисмоний ва руҳий зўриқишларни бартараф этиш;
• худди аввалгидек ташқи кўринишга эътиборли бўлиш;
• севимли машғулотлар билан шуғулланиш (реабилитация даври тугагач, ишга қайтиш мумкин);
• тоза ҳавода кўпроқ сайр қилиш;
• белгиланган муддатда шифокор кўригидан ўтиб туриш керак.

 «Ҳомиладор бўла оламанми?»

Мастэктомиядан сўнг кўп йиллар бахтли ҳаёт кечирган, фарзандли бўлган аёллар кўп. Шуни ҳам алоҳида таъкидлаш керакки, операциядан сўнг жинсий ҳаёт аввалгидек давом эттирилаверади.

Бир кўкракнинг олиб ташланиши фарзанд кўришга монелик қилмайди. Фақат ҳомиладорлик шифокор назоратида олиб борилиб, туғруқдан
сўнг гўдак сунъий сут билан овқатлантирилади.

Буни билишингиз шарт!

Жисмоний ва руҳий ҳолат яхшиланиши кўп жиҳатдан асаб тизимига боғлиқ. Англаганингиздек, энг биринчи шарт - асабийлашмаслик. Бунда беморга бир неча тавсиялар асқатиши мумкин:

• 7-8 соатли уйқу. Ухлаганда дераза дарчаси очиб қўйилса, ҳаво айланиши яхшиланади.
• Уйқуга ётишдан аввал илиқ душ қабул қилиш. Олиб ташланган кўкрак ўрнига душ жўмраги яқин келтирилса, психологик қўзғалишлар натижасида келиб чиққан оғриқ ҳисси йўқолади.
• Ухлаётганда операция қилинган кўкракка яқин қўл ёстиқ устига қўйилиши мумкин. Қўл танадан хиёл баландда бўлса, қон айланиши яхшиланади.
• Оғир юк (2-3 кг.) кўтармаслик керак. Сумка соғлом қўлда ушлангани маъқул.
• Бир йилгача эгилиб, қўлни юқорига, ён тарафга чўзиб ишлашга тўғри келадиган меҳнат тури чекланади. Аммо қўл умуман ҳаракатсиз бўлиб қолиши ҳам мумкин эмас. Меъёрида енгил юмушлар билан шуғулланса бўлади.
• Кундалик иш кунидан сўнг қўлларни оҳиста ҳаракатлантириб гимнастика қилиш, уқалаш усулларидан фойдаланиш мумкин.
• Олиб ташланган кўкракка яқин қўлда яллиғланиш, тери кесилиши, шилиниши, инфекцияли яралар, турли даражадаги жароҳатлар юз бермаслигига диққатли бўлиш лозим.
• Кечга яқин сийнабандни ечиб қўйиш зарур.

Пластик жарроҳлик

Мастэктомиядан сўнг кўкрак шаклини ҳосил қилиш учун (имплант қўйилиши) пластик жарроҳлик амалиётига мурожаат қилиш мумкин. Бу танлов ҳар бир аёлнинг ўз ихтиёрида бўлиб, амалиёт) ўтказишда бир қатор талаблар бор. Хусусан, аёлнинг ёши, хасталик асорати бор-йўқлиги, безовталиклар, соғлом кўкрак ўлчами, юрак-қон томир, қон касалликлари - буларнинг барчаси тўлиқ ўрганилади.

Олиб ташланган кўкрак ўрни махсус протезлар билан ҳам тўлдирилиши мумкин. Протез сийнабандга мослаб танланиб, у билан бирга тақилади.