Бўғим шикастланиши билан юзага келадиган оғриқлар аввалдан сизни огоҳлантирмайди. Айниқса, тизза бўғимида кузатиладиган безовталикларда шундай. Фавқулодда бошланган оғриқ ҳаракатланиш имкониятини чеклабгина қолмай, жиддий хасталикларга ишора ҳамдир. Маълумотларга кўра, бўғим хасталиклари орасида тизза оғриши билан мурожаат қиладиганлар сони 100 та бемордан 50 тасини ташкил қилади. Патология нафақат кексалар, балки ёшларда ҳам теппа-тенг содир бўлиши мумкин.
Асосийси, тиззангиз оғрияптими, ўзбошимчалик билан даволанманг! Негалигини эса мавзу муҳокамаси давомида билиб оласиз.
Тизза бўғимида шикастланиш бўлсагина, тиззада оғриқ кузатилиши мумкин. Аммо айрим ҳолларда безовталикнинг бошқа омиллари ҳам бор, булар:
Бир-биридан қандай ажратиш мумкин?
Даволаниш шарт!
Гап бўғимлар саломатлиги ҳақида борар экан, даво чораларини кейинга қолдириш ёхуд халқона усуллар билан кифояланиш иш бермайди. Тиззангиз оғрияптими, албаиа, чуқурлаштирилган тиббий текширувлардан ўтинг. Борди-ю оғриқнинг сабаби лат ейиш ёки бирор жароҳат билан боғлиқ бўлса, оғриқсизлантирувчи мазь суртиш ҳамда унинг устидан эластик бинт боғлаб олиш ёрдам беради. Агар:
Балиқ еймайсизми? Энди енг!
Ўсимлик ёғлари, витаминга бой бўлган мева ва сабзавотлар, балиқ ҳамда денгиз неъматлари бўғим пайларининг тикланиши учун хизмат қилади. Шунингдек, сут-қатиқ ҳам фойдалидир. Ҳар таомланиш вақти, албатта, барра сабзавотлардан тайёрланган салат ва кўкатлардан тановул қилинг. Мисол учун, кўкпиёз, саримсоқпиёз, петрушкани тишлаб-тишлаб ейишга одатланинг.
Гонартроз ёхуд тиззада туз йиғилиши
Бўғимларнинг бириктирув аппарати ва пайлар мустаҳкамланган қисмда кальций тузларининг чўкма ҳосил қилиши — гонартрозни пайдо қилади. Халқона тилда бу тиззада туз йиғилиши деб аталади. Тиббиётда гонартрознинг бирламчи ва иккиламчи турлари бор. Бирламчи гонартроз кўпроқ кекса ёшли кишиларда учрайди, иккиламчиси эса оёқ суягидаги жароҳатлар, лат ейишлар ҳамда артрит асорати сифатида келиб чиқади.
Тизза бўғим пайларининг юпқалашиши эркин ҳаракатланиш имкониятини чеклайди. Узоқ вақт тик оёқда турилса ёхуд пиёда юрилганида чўзилувчан бўғим оғриғи хуруж қилади. Эрталаб уйқудан уйғонгандан сўнг ёки ўтирган ҳолатда ишлаб, сўнг ўрнингиздан турганингизда тиззада увишиш сезилади. Қадам ташлаш қийинлашади. Оёқ сезги импульслари гўё истеъфога чиққандек бўлади.
Шифокор рентген текширувини ўгказгач, муаммо даражасига кўра, консерватив ва оператив даво чораларини қўллаши мумкин.
Югуролмай қоляпман
Спорт машғулотларидан сўнг тиззангиз оғриб қоладими? Бундан чиқди, оёқлар чигилини ёзмайсиз ёки пойабзалингиз тўғри танланмаган. Югураётганда гавда оғирлигини оёқларга ташлайсиз, машқ мароми тартибсиз бўлиши ҳам мумкин. Булардан ташқари, тизза бўғими шикастланиши ва юқорида санаб ўтилган яллиғланиш касалликлари ҳам югуриш машқидан сўнг тиззаларга зўриқиш беради.
Йўл-йўлакай шошилиб, югуриб юришга одатланган кишиларда ҳам тизза оғриқлари учраб туради. Бунинг асосий сабаби тизза бўғимларига ҳаддан ташқари юклама тушиши ва пайларнинг юпқалашишидир.
Агарда...
Яна бир гап, гонартритнинг юзага келиши ангина ва пиодермия билан оғригандан сўнг икки ҳафта ўтиб бошланиши мумкин. Англаганингиздек, мазкур касалликлар тизза бўғимини шикастлайди.
Профилактика
Тизза бўғимларида безовталик қайталанмаслиги учун кунора, ҳеч бўлмаганда ҳафтада икки марта қуйидаги машқларга диққат қилинг:
Қўшимча чоралар
Шифокор буюрган муолажалардан ташқари уй шароитида қўшимча чораларни ҳам қўллашингиз мумкин. Хусусан: 1 чой қошиқдан туз ва истеъмол содасини аралаштиринг-да, аралашмага икки томчи йод эритмасидан томизинг. Аралашмани тизза юзасига суртиб, 15 дақиқага қолдиринг. Устини қалинроқ мато билан ўрасангиз, таъсири янаям ортади. Сўнг тиззангизни илиқ сувда чайиб артинг ва витаминли крем суртинг. Муолажа 5—6 сеансдан сўнг натижа бера бошлайди.
Халқона усуллар
Манба: "Суғдиёна " газетаси