Бюллетень
Грипп инсон саломатлигига тавофут солувчи, иқтисодий йўқотишларга олиб келувчи ва бугунги кунда ҳал қилиниши лозим бўлган энг хавфли касалликлардан бири ҳисобланади. Касаллик кўтарилиш давомидаги энг кўп сарфланадиган маблағ грипп асорати мавжуд беморларни стационар даволаш ҳисобланади.
Беморларни стационар даволаш ва сарф харажатларни иложи борича камайтириш учун фақатгина вакцинация, ва инактив вакциналардан фойдаланган ҳолда амалга ошириладиган вакцинациялар ҳисобланади. Бугунги кунда грипп профилактикаси учун уч авлодли инактивли вакциналар мавжуд:
I Биринчи авлод вакцинаси; бутунлай вирионли. Улар етарли иммун жавоби билан таъминлайди, аммо улардан фойдаланиш қўшимча реакцияларни келтириб чиқариш таҳликасини солади.II авлодли вакциналар (бирлаштирувчи вакциналар);бузилган вируслардан оқсилнинг ошиб кетиши ва бошқа вирус компонентларидан ташкил топган фрагментли ва тозаланган парчалар.
III авлодли вакциналар, - гемаглютинин антигенларнинг, нейраминидазалар ва бошқа вирус компонентларининг йўқолишидан ташкил топган бўлади.
ССуб якдил вакциналар иммун жавобини, I ва II вакциналар самарадорлик тенглигини таъминлайди ва маҳаллий ва тизимли паст частотали реакцияларни тавсифлайди. Вакциналарга бугунги кунда кўрсатилаётган талаб асосида реактогенлик ва иммуногенлик мавжуд. 22 та халқаро тадқиқотлар натижасида турли вакциналар иммуногенлиги кўрсаткичарида муайян бир фарқ ажрата олинмади, аммо шу билан бирга I ва II вакциналар билан бирга солиштириш бўйича субякдил камроқ реактогенлар очиқ тарзда кўрсатиб берилди. Маълумки, гриппдан эмланиш рад қилинган беморлар кўпинча вакцинанинг эмланувчи шахсларга кўрсатадига қўшимча салбий реакциялари ҳисобланади. Бундан ташқари "укол";дан қўрқадиган шахслар учун вакцина ўта нозик усулда кўрсатилиши лозим.
ГРИППГА ҚАРШИ ГЛОБАЛ ДАСТУР
Грипп бўйича глобал дастур стратегик раҳбариятнинг давлат аъзоларига, аҳолини ва индивидуал шахсларни хавфли мавсумий, юқумли, пандемик гриппга чалинмасликлари учун соғлиқни сақлаш тизимини тайёрлаб боришни амалга ошириш мақсадида муҳим қийматга чалинмасликлари учун техник воситалар ва стратегик қўлланмаларни тақдим этади.
Грипп бўйича глобал дастур мақсади қўйидагилар ҳисобланади:
- Грипп тарқалиши бўйича мониторинг ва кузатув.
- Гриппнинг барча формалари бўйича техник қўлланмалар ва билимларга эга бўлиш ва уларни тарқатиш.
- Гриппга қарши амалга оширилаётган муайян давлат дастурларини бошқариш ва қўллаб қувватлаш.
- Ушбу касаллик тўғрисида аҳолининг билим кўникмаларини ошириш ва илмий тадқиқотлар ўтказиш.
- Антивирус препаратлар, вакциналар олишни тезлаштириш.
- Грипп профилактикаси ва унга қарши кураш мақсадидаги ҳамкорликни, шунингдек соғлиқни сақлаш тизимидаги глобал етакчиликни таъминлаш.
Грипп бўйича глобал дастур (ГГД) фаолияти
Қўйида грипп бўйича Глобал дастурининг айрим ишлари кўрсатилган:
- H1N1 (2009) пандемияси давомида ГГД пандемияни мониторинг қилиб бориб, ҳолат тўғрисидаги энг охирги маълумотларни доимий янгилаб, етказиб турди.
- Йилда икки марта экспертлар ГГД бўйича мавзумий гриппга қарши вакцина таркиби тўғрисидаги муаммоларни ҳал қилиш учун йиғилиб турдилар. Вакциналар таркиби грипп бўйича эпидназорат Глобал тармоғи томонидан йиғилган асосий маълумотлар асосида аниқланади.
- ГГД мунтазам равишда грипп бўйича миллий лаборатория учун ўқув курслар ташкиллаштиради.
- ГГД ҳамкорлар билан бирга касаллик ҳолатини ўй шароитида бартараф қилиш учун бир қанча лойиҳалар устида ишлайди.
- ГГД пандемияга тайёргалик кўришни ташкиллаштиришни таъминлаш миллий режаларини ишлаб чиқишда муайян мамлакатларга ёрдам кўрсатади, масалан салоҳиятли ва имитацион тадбирларни ташкиллаштириш бўйича чора тадбирларни қўллаб қувватлайди.
-
Алоқа маълумотлари
Умумий сўровлар учун WHOinfluenza@who.int.
Грипп бўйича янги маълумотлар ҳақида хабардор бўлиш учун Fluupdate@who.int манзилига сўров жўнатинг.
Грипп тўғрисидаги эпидемиологик далилларни йиғиш учун FluID@who.int га мурожаат қилинг.
Грипп бўйича миллий марказлар ва бошқа вирусология ва лабораториялар билан боғлиқ маълумотларни олиш истагида бўлган соғлиқни сақлаш бўйича илмий ишчилар ва ходимлар gisrs-whohq@who.int. Ўз саволларини беришлари мумкин.
Грипп бўйича тайёргарлик ҳақидаги маълумотларни олиш учун influenzatraining@who.intга мурожаат қилинг.
Пандемик гриппга тайёргарлик кўришни таъминлаш тизими тўғрисида PIPframework@who.int га мурожаат қилинг.