АКДС - бу дифтерия, кўк йўтал ва қоқшолга қарши эмлаш ҳисобланади.
Замонавий АКДС-қоида бўйича 30 нафар халқаро бирликлари (МЕ), дифтерий анатоксинлар, 40 ёки 60 МЕ қоқшол анатоксини ва 4 МЕ кўк йўтал вакцинасидан ташкил топган. Дифтерия ва қоқшолларнинг анатоксинларининг кўп миқдордаги дозаси ҳали кучсиз бошқарилаётган ва шаклланиш тугамаган болаларнинг иммун тизимидаги зарурий интенсив жавоб амалга оширилади. Ушбу эмланиш 6 ёки ундан катталарда ёш болалардан кўра, дифтерия ва қоқшол компонент ва дозировкаси иммун тизимининг юқори даражадаги ривожи ва аллергик реакция таҳликасининг юқорилиги сабабли камроқ миқдорда амалга оширилади. Дифтерия ва қоқшол касалликларида кўп учрайдиган яллиғланишга олиб келувчи организмдаги бактериялар эмас, балки инсон организмининг бир неча функцияларини бекитиб қўйувчи заҳарли моддалар жуда хавфли ҳисобланади.
Дифтериялар ва қоқшол анатоксинлари – бу дифтерия ва қоқшол таёқчиларининг токсинлари бўлиб, интоксикация чақирмаймайди, балки иммун жавобини яхши шакллантириш қобилиятига эга. Иммунологик нуқтаи-назардан анатоксинлар идеал антигенлар ҳисобланмайди, яъни уларни ўсмирлар ва катталарга кўп миқдорда ўтказилиши аллергияни келтириб чиқариш хавфи юқори.
Кўк йўталга қарши вакцина ўз ичига бутун бир инактивли жонсиз кўк йўтал таёқчаларининг суспензиясини олади. Бу фақатгина бир томонлама бўлиб, ушбу вакцинациянинг самарадорлиги шундаки, у орқли организм бактериянинг амалий ўзгариши ҳақида тасаввурга эга бўлади. Бошқа томондан эса бутун ҳўжайралардан иборат вакциналар қўшимча реакцияларни юзага келтириш хавфи кучли. Шу билан бирга кўк йўтал антиген бактерияларининг иммунитетини ишлаб чиқариш учун бир қатор токсик субстанцияларни ўз ичига олади. Яқин кунларда кўкйўталга қарши ишлаб чиқилган тўқимасиз ёки ацеллюляр вакциналар фақатгина кўк йўтал таёқчаларининг антигенларида фойдаланилади. Бундай вакциналарда амалга оширилган эмланишлар самарасизроқ ҳисобланади. Айтганча, АКДС-вакциналарини 6 ёшдан ката бўлганларда қўлламаслигининг яна бир сабаби кўкйўтал вакциналаридаги юқори хавфли реакция бериш таҳликасининг мавжудлиги ҳисобланади.
Дифтерия, қоқшол, кўкйўтал профилактикаси учун барча вакциналар инактифли яъни жонсиз ҳисобланади. Маълумки, алоҳида антигенлар ва жонсиз вакциналар жонли вакциналарга йўл очиб беради. Шунинг учун, дифтерия, қоқшол, кўк йўтал вациналарни кўчайтирувчи сифатида гидроокис алюминияларидан фойдаланилади. Ушбу моддалардан фойдаланишнинг асосий мазмун-моҳияти вакциналар олиб борилаётган жойда яллиғланиш реакциясини кўчайтириб, оқибатда иммун реакциясини ва эмлаш самарадорлигини оширишга хизмат қилади.