Сертификат ҳақида
Сариқ безгак – Африка ва Американинг тропик ҳудудларида учраб, вирусли касалликлар ҳисобланади. Асосан у инсонларни зарарлайди ва Aedes камарлари орқали юқади. У касалликни тез тарқалиб кетишига олиб келади ва уни фақат оммавий вакцинация ўтказиш кампаниясини ташкил этиш орқали қайтариш мумкин. Касалликни биринчи симптоми касаллик юқишдан кейин 3-6 кунда пайдо бўлади. Биринчи ёки “ўткир” босқичлари учун юқори ҳарорат хос бўлиб, бунда бош оғриғи, қалтираш, иштаҳа йўқолиши, кўнгил айниши ва қусиш каби белгилар пайдо бўлади. 3-4 кундан кейин аксарият беморлар соғлиғи яхшиланади ва оғриқ йўқолади. Аммо айрим ҳолларда касаллик “заҳарланиш” босқичига ўтиб кетади: бунда ҳарорат ошиб, беморларда сариқ касаллиги ва оғиздан қон келиш ҳолатлари ривожлана боради. Касалликнинг заҳарланиш босқичига йўлиққан 50% га яқин беморлар 10-14 кунда оламдан ўтадилар. Сариқ безгакка қарши курашувчи махсус даволаш мавжуд эмас. Инсонлар учун эндемик ҳудуларга сайёҳат қилувчи, у ерда истиқомат қилувчи, инсонлар учун профилактик чора тадбирлар ошириш сифатида вакцинация қилиш қаттиқ тавсия қилинади. Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг сайтидаги маълумот, рус тилида) - http://www.who.int/topics/yellow_fever/ru/index.html
Сариқ безгакка қарши эмлаш бўйича сертификат халқаро сайёҳат учун талаб қилиниши мумкин бўлган ягона сертификат ҳисобланади. Аксарият мамлакатларида эндемик мамлакат ва ҳудуларга ташриф буюрувчи халқаро намунадаги мавжуд сертифиактлар талаб қилинади.
Бир қанча мамлакатлар транзитни ўз ичига олган ҳолда барча туристлардан ушбу сертификатни талаб қилади.
Шунга қарамасдан, охирги талаблар учун эпидемиологик асослар мавжуд эмас, шунинг учун ҳам сайёҳатчилар ушбу талабларни бажаришга қаттиқ риоя қилишлари шарт, айниқса, Осиё, Африка ва Ғарбий Америкага ташриф буюрмоқчи бўлган сайёҳатчилар риоя қилишлари мақсадга мувофиқдир.
Бошқа томондан сариқ безгакка қарши вакцинация касаллик ҳолатларини расмий рўйхатга олмаган ёки сертификат талаб қилмайдиган эндемик мамлакатлардаги ҳудуларга (Африка, Жанубий Америка) сайёҳат қилмоқчи бўлганлар учун тавсия қилинади. Врачлар эндемик ҳудулар чегаралари ҳақиқатдан ҳам расмий дея тан олганлари учун кенгроқ ҳисобланади.Шу сабабли, охирги йилларда мамлакатларнинг сариқ безгаки бўйича эндемик қишлоқ ҳудудларига борувчи эмланмаган туристлар орасида касаллик ҳолатлари кузатилди.
Сариқ безгакка қарши вакцинация касаллик ҳолатидаги леталлиги вақтида 100% самарали ҳисобланиб, иммунсиз катта ёшдагилар орасида 60% га етади. Замонавий вакциналарнинг олиб ўтилиши жуда юқори даражада. Ягона қарши кўрсаткич, жумладан товуқ тухуми оқидаги ҳақиқий аллергия тўқима иммунитети тўқимасининг тақсиллиги ҳисобланади (тўғма ёки ўзлаштирилган, нима бўлганда ҳам улар вақтинчалик ҳисобланади). Агар сертификат ЖССТнинг ўрнатилган тартибдаги вакцинациясини қўллаш ёки уни расмийлаштириш талабларига мувофиқ бўлса, бу ҳолатда эмлаш тўғрисидаги сертификат лаёқатли ҳисобланади (расмий тасдиқланган вакциналарни ЖССТ нинг расмий сатидан кўришингиз мумкин,), эмлаш эса сариқ безгакга қарши сертификатланган марказ томонидан қилинади (1991 йил 1 январда ЖССТ томонидан сариқ безгакга қарши вакцинация маркази рўйхатига қаранг. Женева 1991 йил ВОЗ).
Эмлаш бўйича сертификат лаёқатлиги тўғрисидаги муддат вакцинация ўтказилган кунинг 10чисидан кейин 10 йилни ташкил этади. Агар инсон ушбу давр мобайнида вакцинация қилинса, унинг лаёқатлиги иммунизация вақтидан бошлаб, 10 йилгача давом этади. Агар қайта вакцинация сертификатнинг янги бланкасига ёзиб қўйилган бўлса, бу ҳолатда янги сертификатнинг лаёқатлик муддати, қайта вакцинация ўтказилган кундан бошлаб 10 кун ичида эмлаш тўғрисидаги олдинги сертификатни сақлаб қўйиш лозим бўлади.
Барча сайёҳатчилар учун сариқ безгакка қарши вакцинация тўғрисидаги халқаро маълумотнома мавжудлигини талаб қилувчи мамлакатлар рўйхати
Бенин, Демократическая Республика Конго, Нигер, Буркина-Фасо, Гвиана Французская, Руанда, Бурунди, Габон, Сан-Томе и Принсипи, Камерун, Гана, Сьерра-Леоне, Центральноафриканская Республика, Гвинея-Бисау, Того, Конго, Либерия, Кот–д’Ивуар, Мали.
Сариқ безгакка қариши вакцинация олиш қўйидаги мамлакатларга ташриф буюрувчи барча туристлар учун қаттиқ тавсия этилади
Ангола, Китай, Габон, Нигер, Аргентина, Колумбия, Гамбия, Нигерия, Бенин, Конго, Гана, Панама, Боливия, Коста Рика, Гвинея, Парагвай, Бразилия, Кот-д'Ивуар, Гвинея-Бисау, Перу, Буркина Фасо, Эфиопия, Гуана, Венесуэла, Бурунди, Эквадор, Кения, Руанда, Камерун, Экваториальна Гвинея, Либерия, Сенегал, Центральная Африканская Республика, Демократическая Республика Конго, Мали, Съера-Леоне, Чад, Французская Гвиана, Мавритания,Судан, Того, Уганда, Суринам.