“ Тасдиклайман”
Ўзбекистон Республикаси
Соғлиқни сақлаш вазирининг
биринчи уринбосари
------------------А.В.Алимов
------------------------2010 й-
Дорихона ва даволаш муассасаларида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигидан 2010 йил 29 июнда 2118 – сон билан рўйхатдан ўтган, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2010 йил 18 июндаги 191-сонли буйруғи билан тасдиқланган «Даволаш-профилактика муассасаларида дори воситаларини тайинлаш ҳамда беморнинг дори воситаларини қабул қилиш, сақлаш ва қўллаш тартиби, шунингдек дорихона муассасалари томонидан аҳолига дори воситаларини рецепт асосида бериш тўғрисида» Низомни амалиётда татбиқ этишга доир
УСЛУБИЙ КУЛЛАНМА
Низом Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси, “Фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисида”ги ва “Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисидаги”ги қонунларига, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг1994 йил 6 августдаги 404-сон “Республикада дори-воситалар ва тиббий буюмлар билан таъминлашни ва уларни тақсимлашни яхшилашга доир кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбирлар тўғрисида”ги ва 1999 йил 14 январдаги 18-сон “Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш тизимида бошқаришни такомиллаштириш тўғрисида”ги Қарорларига мувофиқ барча даволаш-профилактика муассасаларида дори воситаларини тайинлаш ҳамда беморнинг дори воситаларини қабул қилиш, сақлаш ва қўллаш, шунингдек дорихона муассасалари томонидан аҳолига дори воситаларини рецепт асосида бериш тартибини белгилайди.
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси фуқароларнинг малакали тиббий хизматдан фойдаланиш хуқуқини кафолатлайди хамда давлатга аҳоли саломатлигини муҳофаза қилиш ва мустаҳкамлаш, соғликни сақлашнинг давлат ва хусусий тизимларини ривожлантириш дастурларини молиявий таъминлаш, инсон саломатлигини мустаҳкамлашга қаратилган фаолиятни рағбатлантириш, жисмоний тарбия ва спортни ривожлантириш, шуниндек экологик ва санитария-эпидемиологик вазиятни яхшилаш мажбуриятларини юклайди.
Ўзбекистон Республикасининг "Фуқаролар соғлиқни сақлаш тўғрисида"ги Қонуни ЎзРКонституциясида белгиланган қоидаларни аниқлаштиради ва ривожлантиради, фуқаролар соғлиқни сақлаш принципларини, бу борадаги қонунчилик вазифаларини, Ўзбекистон Республикасида соғлиқни сақлаш тизимини ташкил қилишни, тиббий ижтимоий ёрдам кафолатларини, алоҳида аҳоли гуруҳларининг соғлиқни сақлаш борасидаги ҳуқуқларини белгилайди.
Ўзбекистон Республикасининг "Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонуни беморнинг даволаш муассасаси хақида (жойлашган манзили, иш тартиби хақида), муассаса кўрсатадиган хизматлар (пуллик тиббий ҳизматлар руйхати, уларнинг нархи, хизмат кўрсатиш шартлари, алоҳида тоифа фуқаролар учун имтиёзлар, ДПМ жавобгарлиги), дори воситалари (хоссалари, сифати, рецепт ва/ёки рецептсиз дори воситалари бериш, нархи, кафолатлари) хақида ахборотни, шунингдек тиббий ёрдам кўрсатаётган мутахассисларнинг сертификатлари ва малакаси хақидаги маълумотларни олиш хуқуқини кафолатлайди.
Ўзбекистон Республикасининг "Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти тўғрисида"ги Қонуниасосий турдаги дори воситаларидан фойдаланиш ва уларнинг сифати бўйича давлат кафолатларини белгилайди, Ўзбекистон Республикаси худудида рухсат берилмаган дори воситалари ватиббий мақсадда қўлланиладиган буюмларни қўллашни таъқиқлайди.
Ўзбекистон Республикасининг "Гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар тўғрисида"ги Қонунигиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалар ва прекурсорлари айланмаси соҳасидаги муносабатларни тартибга солади, уларнинг ноқонуний айланмасига қаршилик қилишга, фуқаролар саломатлигини муҳофаза қилишга ва давлат хавфсизлигини таъминлашга қаратилган.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 6 августдаги 404-сонли Қарорининг 1-ИЛОВАсига мувофиқ Республика дорихона муассасаларида дори-воситалари ва тиббий буюмларини сотиш коидалари белгиланган.
Ушбу Қарорга биноан Ўзбекистон Республикасида дори воситалари ва тиббиёт буюмларини сотиш билан шуғулланишга фармацевтика фаолиятини амалга ошириш учун лицензияга эга бўлган дорихона муассасаларига рухсат этилади.
Қайд этиб ўтилган дорихона муассасаларида дори воситалари сотишга фақат махсус фармацевтик маълумотга эга бўлган шахсларга рухсат берилади ва дорихона муассасалари томонидан юридик ва жисмоний шахслардан дори-воситалари ва тиббий буюмларини сифатини тасдиқловчи ҳужжатларсиз дори-воситалари ва тиббий буюмларини қабул килиб олиш таъқиқланган.
Дори воситалари аҳолига шифокорнинг рецепти ва рецептисиз бериш, шунингдек, даволаш-профилактика муассасаларига бериладиган дори-воситалар рўйхати ва уларни бериш қоидалари Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан тасдиқланади.
Барча дорихона муассасалари қайси идорага қарашлилиги ва мулкчилик шаклидан қатъий назар белгиланган талабларига амал қилишлари шарт.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан врачнинг рецептисиз беришга рухсат этилган дори-воситаларидан ташқари барча дори-воситалар дорихоналардан фақат меъёрий хужжатларда белгиланган шакллардаги рецептларга кўра берилади.
Даволаш-профилактика муассасалари шифокорларига касалхонада дори-воситалар бўлмаганда стационар даволанишда бўлган беморларга рецепт ёзиб беришга рухсат этилади. Бунда дори накд пулга сотиб олинганлиги ҳақидаги маълумот касаллик тарихига ёзиб қўйилиши шартдир.
Агар рецептда заҳарли, наркотик ва бошқа ингридиентлар қўшилмасидаги кучли таъсир қилувчи воситалар ёзиб берилган бўлса, уларни тайёрланган дори таркибига киритмай алоҳида бериш тақиқланади.
ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарори асосида шифокор томонидан заҳарли ёки кучли таъсир этувчи моддани бир марта қабул қилишдан ортиқча дозада, бу рецептда тегишли равишда расмийлаштирилмай ёзилган бўлса, дорихона ходими дорини бир марталик қабул қилиш учун белгиланган дозанинг ярми миқдорида беришга мажбур.
ЎзР ВМ 20.05.2005 й. 131-сон Қарорига биноан пушти рангдаги махсус рецепт бланкаларида ёзиб берилган гиёҳвандлик дори-дармон воситалари худудий даволаш-профилактика муассасаларига фақат шу мақсадлар учун бириктириб қўйилган дорихоналардан берилади.
ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарори асосида давлат назоратидан ўтказилиши керак бўлган гиёҳвандлик воситалари, психотроп моддалари шаҳар (шаҳар, вилоят ёки тумани) доирасида фаолиятнинг тегишли турига рухсатномаси бўлган дорихоналар томонидан уларнинг ҳудудидаги даволаш-профилактика муассасалари рецептлари бўйича берилади.
ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарори асосида таркибида гиёҳванд моддалар бўлган дорилар учун берилган рецептлар - ёзиб берилган кундан бошлаб 7 кун мобайнида, захарли моддалар бўлган дорилар бўйича - 10 кун, барча қолганлари бўйича эса - бир ой мобайнида хақиқий хисобланади.
Шифокор рецептлари бўйича дорихоналардан дори воситаларини бериш нормаси даволашнинг бир курси учун белгиланади.
Фавқулодда ҳолларда (беморнинг шаҳардан жўнаб кетиши, дорихонага мунтаззам қатнашининг иложи йўқлиги ва бошқалар) дорихона ходимларига шифокор томонидан тайинланган дори-дармонни узоқ муддат амалда бўладиган рецептлар бўйича икки ой давомида даволаниш учун зарур бўлган миқдорда бир йўла беришга рухсат этилади.
Тиббий этил спирти буйича Вазирлар Махкамасининг ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарорида қуйидагилар белгиланган:
-амбулаторияга қатнаб даволанадиган узоқ давом этадиган касалга чалинган беморларга шифокорнинг "Махсус кўрсатма бўйича" деб ёзиб кўйилган, имзоланган ва даволаш-профилактика муассасасининг муҳри кўйилган рецептлари бўйича, соф ҳолда - 100 граммгача ҳамда "Компресс қилиш учун" деб ёзиб қўйилган (аралаштириши миқдори кўрсатилган ҳолда) ёки "Терини ишқалаш учун" деб ёзиб қўйилган рецептлар бўйича, ингридиентлар аралашмасида - 100 граммгача;
-тиббиёт мақсадлари учун тиббиёт муассасалари ва ташкилотларига - Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланадиган нормативлар бўйича берилади.
Таркибида заҳарли, гиёхвандлик моддалар ва этил спирти бўлган экстемпорал усулида тайёрланган дориларни беришда беморларга рецепт ўрнига юқори қисмида сариқ йўли ва унда қора шрифтда "Сигнатура" деган ёзув бўлган сигнатура берилади. Тайёр дори-воситаларни беришда зарур бўлган холларда дори-дармонни қўллаш усули кўрсатилган ёрлик илова қилинади.
Узоқ вақт амалда бўладиган рецепт бўйича дори-воситаларни беришда рецепт беморга қайтариб берилади, бунда унинг орқа томонига берилган препаратнинг сони ва берилган сана ёзиб кўйилади. Бемор дорихонага навбатдаги келганда олдинги олинган дори-воситалар ҳақидаги белгилар ҳисобга олинади. Рецептнинг амалда бўлиш муддати тугагач "Рецепт хақиқий эмас" деган тамға босилади ва дорихонада қолдирилади.
ЎзР ВМ 20.05.2005 й. 131-сон Қарори асосида имтиёзли шартларда ёки бепул берилган дори-воситаларнинг рецептлари дорихоналарда уч йил давомида, махсус пушти рангдаги бланклар бўйича берилган дорилар рецептлари - 5 йил, таркибида захарли моддалар, этил спирти бўлган дориларга берилган рецептлар, мияни айнитиб кўйиш қувватига эга бўлган препаратлар ва анаболик воситаларга берилган рецептлар бир йил давомида, бошқа дориларга берилган рецептлар - бир ой давомида сақланиши белгиланган.
Рецептлар сақлаш муддати тугагач йўқ қилинади.
ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарори буйича дорихона муассасалари ва уларнинг ходимлари барча холатларнинг (рецепт асосида ва рецептсиз дори воситаларини бериш) Қоидалар талабларини бузганлик учун конун ҳужжатларида белгиланган жавобгарликка тортилиш белгиланган.
Шу билан бирга, Республика ҳудудида, мулкчилик шаклларидан қатъий назар, барча дорихона муассасаларида ЎзР ВМ 18.07.2000 й. 276-сон Қарори билан Қоидаларга риоя этилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига юкланади.