ЖАЗИРАМАЛИ ҲАРОРАТДАН ЎЗИНГИЗНИ АСРАНГ ВА ЁЗНИ МАРОҚЛИ ЎТКАЗИНГ!
Жазирама иссиқ – ҳаво ҳароратининг бир неча кун давомида 10 ва ундан ортиқ градусга кескин кўтарилиши билан тавсифланади.
Иссиқлик олишнинг критик ҳолати жазирама иссиқда узоқ муддат бўлиш натижасида офтоб уриши ёки юрак фаолиятининг бузилиши оқибатида юзага келади. Тананинг қизариб кетиши, кучли чанқаш, қақраб кетиш иссиқлик уришининг асосий белгиларидан ҳисобланади. Кейинчалик юрак фаолиятининг тўхтаб қолиши, хушдан кетиш ҳолатлари ҳам кузатилади.
Жазирама иссиқ пайтида соғлик билан муаммо бўлмаслиги учун чекишдан, спиртли ичимлик ичишдан тийилиш ҳамда кучли овқатланиш ва жисмоний ҳаракатни камайтириш тавсия этилади.
Жазирама иссиқда кўриладиган чоралар.
Қўшимча заҳира идишларга сув олиб қўйиш. Танани иссиқдан сақлаш учун кийим-кечак, маъиший электр ускуналарини (вентиляторлар, кондиционерлар) тайёрлаш. Қишлоқ жойларида бўлсангиз ўтириш жойлари, сўрилар, қудуқлар ва уй ромларини жихозлаш. Имкон даражасида маъиший электр ускуналарини ишлатишда автоном электр энергия манбаидан фойдаланиш. Сувни тежамли ишлатиш. Иссиқ урганда оила аъзоларни тўғри харакат қилишга ўргатиш.
Жазирама иссиқ пайтида қандай харакат қилиш керак.
1. Ҳарорат кўтарилганда иссиқдан панага ўтинг. Ҳаво ўтадиган оч рангдаги кийим (пахта матосидан тайёрланган) кийиш тавсия этилади. Бош кийимни ҳам кийишни унутмаслик керак.
2. Кўп сув ичиш – сув ичиш организмнинг ҳаёт фаолиятини яхшилайди. Иссиқ пайтида ҳар куни суюқлик истеъмол қилишни кўпайтириш керак. Оддий ичимлик суви истеъмол қилиш мақсадга мувофиқдир. Пиво ва бошқа алкогол ичимликлар организмни ёмонлашишига олиб келади. Жазирама иссиқ пайтида соат 12.00 дан 16.00 га қадар кўчага чиқмаслик ва очиқ қуёшда юрмаслик тавсия этилади. Кунни шундай режалаштириш керакки, жазирама иссиқ вақтини уйда ёки ишхонада ўтказиш даркор.
3. Тез-тез душ қабул қилинг. Тез-тез душ қабул қилиш тананинг нафас олиш тизимини яхшилайди. Сув хона хароратида бўлиши керак. Сувни кучли совутиш оқибатида хароратнинг кескин ўзгариши зотилжам касаллигига йўл очиб беради.
4. Жазирама иссиқ урганда зудлик билан соя жойга, шамол бор жойга ўтинг ёки душ қабул қилинг. Танани совутишга харакат қилинг.
5. Овқатланиш тартибини ўзгартиришга харакат қилинг. Жазирама иссиқ пайтида совуқ овқатлар, кўпроқ мева ва сабзавотлар истеъмол қилиш тавсия этилади. Овқат албатта тузли бўлиши даркор, чунки ҳаво харорати юқори бўлганда одам организмидан кўп миқдорда натрий чиқиб кетади.
6. Синтетик материалдан кийим кийишдан сақланинг. Табиий махсулотлар- пахта, ипак толаларидан тайёрланган кийимлар иссиқ ҳавода қулайдир. Кепка, панама ёки шапка кийишдан уялманг. Иссиқ уриши асосан бошнинг исиб кетишидан бўлади.
7. Бундай иссиқда кондиционерсиз қийин. Кондиционер бор хонада бўлганингизда унинг рўпарасига ўтирманг. Кондиционернинг ишлаши жараёнида қанчадан –қанча бактериялар совуқ ҳаво билан бирга хонада ҳайдалиб, сурункали бронхит ва пневмонияни қўзғатади.
8. Тана хароратиниг совуши қўл ва оёқ мушакларини тортилишига олиб келади. Иссиқ уриши аломатларидан (умумий чарчаш, бош оғриғи, хушни йўқотиш, юз терисини қизариб ёки оқариб кетиши, пульс меъёри бузилиши) терлаш натижасида инсон организмида сувга эхтиёж кўпаяди, шу сабабли 80-100 мл.миқдорида сув ичиш ва оғиз бўшлиғида бир оз ушлаб туриш, баданни совутиб, сояга ўтиб, баданнинг ҳамма ерига сув қуйиш зарур.