Қишлоқ хўжалигида пестицидлар ва минерал ўғитлардан фойдаланиш гигиенаси бўлинмаси
ДСЭНМлар Қишлоқ хўжалигида пестицидлар
ва минерал ўғитлардан фойдаланиш
гигиенаси бўлинмасининг иши ҳақида
Қишлоқ хўжалигида пестицидлар ва минерал ўғитлардан фойдаланиш гигиенаси бўйича ДСЭНМлар Ўзбекистон Республикасининг «Давлат санитария назорати ҳақида»ги Қонунига, ДСЭНМлари Низомига, санитария гигиена ва эпидемияга қарши санитария норма ва қоидаларига, давлат ва тармоқлар стандартларига, қурилиш норма ва қоидаларига, гигиена нормативларига, буйруқлар, йўриқномалар ва Ўзбекистон Республикасининг бошқа норматив хужжатларига мувофиқ фаолият кўрсатади.
Қишлоқ хўжалигида пестицидлар ва минерал ўғитлардан Фойдаланиш гигиенаси бўлинмаси (қисқача ҚХПМЎФГБ)нинг вазифаси қуйидагилардир:
- Қишлоқ ҳўжалигида фойдаланиладиган пестицид ва минерал ўғитларни сақлаш, юклаш, қабул қилиш, қўллаш шароитлари устидан давлат санитария назоратини амалга ошириш ва ташкил қилиш;
- Пестицид ва минерал ўғитлар таъсиридан аҳоли саломатлигини муҳофаза этиш бўйича тегишли ташкилот ва муассасалар ишини мувофиқлаштириш;
- Қишлоқ ҳўжалигида пестицид ва минерал ўғитларни қўллашда назоратни амалга ошириш ва такомиллаштириш бўйича Қишлоқ ҳўжалиги Вазирлигининг сан.эпидемия муассасалари ва сан. лабораторияларга ташкилий методик ёрдам кўрсатиш;
Бўлинма ўз олдига қўйган вазифаларни бажариш учун огоҳлантирувчи ва жорий шаклдаги давлат санитария назоратини амалга оширади.
А) Огоҳлантирувчи санитария назорати қуйидаги холларда амалга оширилади:
- Ер участкаси танланаётганда, лойиҳаланаётганда, қурилаётганда ва таъмирланаётганда мавжуд қонунларга ва норматив ҳужжатларга риоя қилинишини текшириш пайтида, шунингдек янги қурилган, таъмирланган заҳарли кимё моддалари ва минерал ўғитлар омборларини ҳамда кимёлаш ва кимё моддалари кўмиладиган пунктларни фойдаланишга топширилаётганда;
- янги пестицидларни, минерал ўғитларни, ўсимликни ўстирувчи регуляторларни ва бошқа воситаларни қўллашда мавжуд қонунларга ва норматив ҳужжатларга риоя қилиниши устидан текширув пайтида.
Б) Жорий санитария назорати:
- ПМЎФГБ ва ДСЭНМларининг барча санитария врачлари ўз таъсир доирасида қуйидагиларни бажарадилар;
- Қишлоқ ҳўжалигида фойдаланиладиган пестицид ва минерал ўғитларни сақлаш, юклаш, қабул қилиш, қўллаш шароитлари устидан давлат санитария назоратини амалга ошириш ва ташкил қилиш;
- Пестицидлар ва минерал ўғитлар билан боғлиқ қишлоқ ҳўжалиги корхоналарида меҳнаткашларнинг касб касаллигини камайтириш ва ундан огоҳлантиришга ҳамда меҳнат шароитларини яхшилашга қаратилган тадбирларни ўтказишда давлат санитария назоратини амалга ошириш;
- Назорат остидаги объектлардаги санитария холатни таҳлил қилиш, мавжуд сан. гигиена ва эпидемияга қарши санитария норма ва қоидалари асосидаги талабномаларни тақдим этиш ва уларни бажарилишини кузатиб бориш;
- Пестицид ва минерал ўғитларнинг ишловчилар ва аҳоли саломатлигига зарарли таъсиридан огоҳлантирувчи қатор мажмуавий тадбирларнинг переспектив дастурини ишлаб чиқиш учун таклиф ва мулоҳазаларни тақдим этиш;
- Фермер, ижара, якка, кооператив ва мулкчиликнинг бошқа шаклидаги ҳўжаликларда пестицид ва минерал ўғитларнинг Ўзбекистон ССВ аҳолининг сотиб олишини кўзда тутган рўйҳатига мувофиқ фойдаланиши устидан назорат олиб бориш;
- Пестицидлардан фойдаланиш регламентига ва миқдорига, ишлатишнинг қисқа муддатлилигига, оралиқ муддатига, далаларга ишлов берилгандан кейинги ишгача бўлган муддатга, шунингдек заҳарли кимёвий моддалар билан ишлов беришнинг йўл қўйилган нормативлари талабларига риоя қилиниши устидан назорат олиб бориш;
- Қишлоқ ҳўжалигида ишлаб чиқарилган озиқ-овқат маҳсулотларида, ичимлик сувда ва атроф объектлардан бирини танлаб олиб таркибидаги пестицид ва нитратлар қолдиқ миқдорини аниқлаш юзасидан лаборатория текшируви ўтказиш;
- Ишлаб чиқарувчиларга пестицидларни қўллаш сарфи миқдорининг регламентга мувофиқлигини ҳамда таркибидаги нитратнинг белгиланган нормативларга мувофиқлигини тасдиқловчи сертификатлар берилиши устидан назорат олиб бориш;
- Хокимиятлар ва депутатлар комиссияси кўриб чиқиши учун материаллар ва таклифлар тайёрлаш;
- Пестицидлар ва минерал ўғитлардан фойдаланиш устидан назорат олиб борувчи бошқа ташкилотлар (Давлат табиатни муҳофаза қилиш қўмитасининг жойлардаги идоралари, Ўсимликларни химоя қилиш хизмати, «Давлат карантини», «Қишлоқ ҳўжалиги кимёси» ва бошқалар) билан ҳамкорликни, аҳборот алмашишларини ташкил этиш.
- Атроф муҳит объектларида ва озиқ-овқат маҳсулотлари таркибидаги пестицид ва нитратларнинг қолдиқ миқдори ҳақида аҳолини ҳабардор этиб бориш.
- Заҳарли кимё моддалари ва минерал ўғитлардан фойдаланиш гигиенаси масалалари бўйича аҳолидан тушадиган ариза шикоятларни кўриб чиқади ва аҳоли билан мулоқат олиб боради.
- Заҳарли кимё маҳсулотларидан фойдаланиш гигиенаси хизмати назорат остидаги объектларда юз берган ўткир ва сурункали касб касалликлари ҳамда заҳарланиш ходисаларини кўриб чиқади.
- Ўзбекистон Республикасидаги мавжуд (инструктив) кўрсатмали материалларга мувофиқ иш фаолияти заҳарли кимё моддалари билан боғлиқ бўлган кишиларни ишга қабул қилиниши олдидан ва мавсумий тиббий кўрикдан ўтказиш юзасидан ишлар олиб боради.
В) Республика, вилоятлар ДСЭНМлари юқорида кўрсатиб ўтилганлардан ташқари қуйидагиларни таъминлайди:
- Худудий санитария эпидемиология хизматларининг давлат санитария назоратини амалга ошириш борасидаги фаолиятига ҳамда пестицидлар ва минерал ўғитлардан фойдаланиш устидан лаборатория тадқиқотлари олиб борилишига услубий раҳбарликни таъминлайди.
3. Қишлоқ ҳўжалигида пестицидлар ва минерал ўғитлардан фойдаланиш гигиенаси бўлинмаси санитария врачларининг ҳуқуқлари.
Ўзбекистон Республикасининг «Давлат санитария назорати ҳақида»ги Қонуни 27-моддасининг г,д,ж,з, и, пунктларида кўзда тутилган ҳуқуқлар ҚҲПМЎФГБ нинг санитария врачлари учун ҳам тегишлидир.