Овқатланиш гигиена бўлинми

ЎзР ССВ Рес ДСЭНМ овқатланиш гигиена бўлинмасининг вазифалари

Республика аҳолиси ўртасида эпидемиологик барқарорликни таъминлаш, юқумли ва юқумсиз касалликлар ҳамда овқатдан заҳарланиш ҳолатларини олдини олиш бўйча профилактик тадбирларни ишлаб чиқиш ва амалиёта тадбиқ этилишини таъминлаш. Шубилан бирга аҳолини саломатлиги сақлаш ва ижтимоий равнақини ошириш.
Ўзбекистон Республикаси аҳолиси ўртасаида санитария-гигиеник ва эпидемиологик барқарорликни таъминлаш.
Қонунлар, санитария мъёр ва қоидаларни бузилиш ҳолатларини олдини олиш ҳамда огоҳлантириш санитария назорати асосида касалликларни профилактикасини таъминлаш ишлари.
Аҳоли ўртасида юқумли ва юқимсиз касалликларини олдини олишга қаротилган чора-тадбирларни тайёрлаш ва ҳукумат бошқарув органларига таклифлар киритиш.
Аҳоли истеъмоли учун ишлаб чиқарилаётган озиқ-овқат маҳсулотларини назоратини ташкил этишда замонавий усулар қўлланилишини жорий этиш.

4,5. вазифалар ва таркиблар (схема + бўлинма ҳақида маълумотлар: номи, алоқа учун маълумот, вазива, вазифа, фото сурат):

Овқатланиш гигиена бўлинма Рес ДСЭНМ ни таркибий бўлинмаси ҳсобланади.
Республика аҳолисини ховфсиз озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш бўйича пролфирлактик тадбирларни ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллашда, бўлинма методик маказ ҳисобланади. Республика ҳукуматининг жириктив жужжатлари, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг буйруқ ва методик қўлланмалари асосида тасдиқланган йиллик иш реда асосида фаолият ютитади.

Овқатланиш гигиенга бўлинма мутахассислари фаолият ютитишда, 2002 йил 14 июнда Ўзбекистон Республикаси Бош Давлат санитария врачи томонидан тасдиқланган Рес ДСЭНМ тўғрисидаги низом ва санитария бўлими низоми ҳамда Рес ДСЭНМ бош врачи томонидан тасдиқланган мутахассисларни лавозим вазифалари асосида иш ташкил этади.

Фаолиятни асосий йўналишлари

1. Санитария-эпидемиология назорати.

2. Инфекцион ва не инфекцион касалликларини профилактикаси.

3. Юқумли, юқумсиз ва овқатдан заҳарланиш ўчоқларида эпидемияга қарши профилактик тадбирларни жорий этиш.

4. Соғлиқни сақлаш вазирлиги тизимидаги тиббий муассасалар, давлат санитария-назорати маркази мутахассисларига ташкилий-услубий ёрдам беради.

5. Аҳоли ўртасида санитария тарғибот ишларини амалга оширади.

Ҳужжатлар:

Санитария-эпидемиология хизматининг асосий қонун меъёри ҳужжатлар билан бирга аҳоли ўртасида йод етишмаслиги касалликлари ва микронутриент етишмаслигини олдини олишга қаратилган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Аҳоли ўртасида микронутриент етишмаслиги профилактикаси тўғрисидаги” Қонунни ижросини таъминлаш бўйича 2010 йил 23 ноябр 260 сонли Қарорини ижросини таъминлаш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2011 йил 29 ноябр 328 сонли буйруғи талаблари асосида ишларни амалга оширади.

Методик ҳужжатлар:

- Ўзбекистон Республикаси Бош Давлат санитария врачи томонидан 1999 йил 21 январда тасдиқланган 0001-99 сонли “Санитария-эпидемиология хизмати томонидан озиқ-овқат маҳсулотларини гигиеник экспертиза ўтказиш” Методик қўлланма.

Аналитик ва информацион маълумотлар (Маъруза ва бюлитенлар):

“Йод етишмаслиги касалликлари профилактикаси тўғрисида” Ўзбекистон Республикаси Қонуни қабул қилингандан кейинги мониторинг натижалари ҳақида маълумот.

Йод етишмаслиги касалликлари инсоннинг энг кўп тарқалган юқумсиз касалликларига киради. Йод етишмаслиги туфайли хавфли зонада Ер шарининг бир ярим миллиардга яқин аҳолиси яшайди. Бутунжаҳон Соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотига қараганда сайёрамизнинг 800 миллион аҳолиси қалқонсимон безнинг катталашиши (эндемик бўқоқ) билан касалланган, улардан 45 миллион қисми - ақлий қолоқ. Йод барча аъзолар ва тизимларнинг ривожланишига таъсир кўрсатувчи гормонларни ишлаб чиқарувчи қалқонсимон безнинг нормал ишлаши учун асосий микроэлементдир. Эндемик бўқоқ билан оғриган аёлларда йоднинг етишмаслиги айниқса кучли бўлган минтақаларда ўлик болаларнинг туғилиши кўпаяди, бепуштлик кузатилади, ҳомиладорликнинг биринчи уч ойи давомида ҳомиладор аёлнинг организмида йод етишмаслиги бўлғуси фарзанд миясининг яхши ривожланмаслигига олиб келади. Бундай болалар кўпинча ақлий қолоқ бўлиб туғилади.

Эндемик бўқоқ касаллиги қайд этилган холатлар қайсики давлат аҳолиси ўртасида 30% дан ошса ҳалқаро соғлиқни сақлаш ташкилотининг таклифига кўра ушбу давлатларда тезкор чора-татбирлар ишлаб чиқилиб, ушбу ҳолатни олдини олишда Давлат томонидан зарурий чора-тадбирлар белгиланиши лозим.

БССТ тавсиясига кўра ЙТХ эпидемиологик текширувлар ҳар 5 йилда 1 марта ўтказиш мақсадга мувофиқ деб хисобланади. Бунинг сабаби йод етишмаслиги касалликларининг камайиши учун 4-5 йил вақт талаб қилинади. Бунинг асосий шарти шу давр ичида ахоли тулиқ сифатли йодланган ош тузи билан таъминланиши лозим.
Республика аҳолиси ўртасида йод етишмаслиги касалликларини профилактикаси борасида Республика ҳукумати тегишли вазирликлар ва ташкилотлар томонидан 2005-2009 йиллар давомида Давлат дастури жорий этилди. 2007 йил 3 май Республикамизда “Йод етишмаслиги касалликларини профилактикаси тўғрисидаги” Қонун қабул қилинди. Мазкур қонун талабларини ижросини таъминлаш Давлат дастури жорий қилиниши ва қатор чора тадбирлар амалга оширилиши натижасида бугунги кунда йод етишмаслиги касалликлари 1998 йилга қараганда деярли 2 бараварга, яъни 75 % дан 41,1 % гача камайган. Йодурия кўрсаткичи 1998 йилда 2,6% ахолида меъёрида бўлса, бу кўрсаткич 2004 йил 59% га ва 2009 йилда 72% га кўтарилишига эришилди.

Бугунги кунда Республикамизда аҳоли истеъмоли учун 123та йодланган ош тузи ишлаб чиқариш ва қадоқлаш корхоналари фаолият юритмоқда, шундандан 48 таси йодланган ош тузи ишлаб чиқариш ва 75та йодланган оштузини қадоқлаш корхоналарини ташкил этади.

Амалга оширилган ишлар билан бирга бўгунги кунда Республиканинг бази ҳудудлар аҳолиси ўртасида йод етишмаслиги касалликлари юқори кўрсаткичда қолмоқда, Жумладан Қорақалпоғистон Республикаси,Жиззах, Навоий, Самарқанд ва Фарғона воҳаси вилоятлари бунга мисол бўла олади. Ушбу ҳудудларда аҳоли ўртасида санитария тарғибот ва йод етишмаслиги касалликларини олдини олишга қаратилган профилактик тадбирла талаб даражасида ташкил этилмаган. Тадбиркорлар томонидан йодланмаган ёки сифатли йодланмаган ош тузини арзон нархларда бозорларда, дуконларда ва маҳаллаларда ноқонуний савдосига тўлиқ барҳам берилмаган.

Ўзбекистон Республикаси “Йод етишмаслиги касалликларини профилактикаси тўғрисида”ги Қонуни талаби асосида Республига ҳудудида аҳоли истеъмоли учун ишлаб чиқариладеган ва сотиладиган ош тузи тўлиқ йодланиши талаб этилган. Ўзбекистон Республикаси “Йод етишмаслиги касавлликларини профилактикаси тўғрисмида”ги Қонуни 2007 йио 3 майда қабўл қилинган бўлиб 5та боб ва 25табандан иборат.

Қонунни мақсади Республика аҳолиси ўртасида йод етишмаслиги касалликларини бартараф этишга қаратилган чора-тадбирларни қонун талаблари асосида изчил бажарилишини таъминлаш.

Республика аҳолиси ўртасида йод етишмаслиги касалликларини профилактикаси бўйича Қонунда белгиланган чора-тадбирларни Республика ҳукумати, вазирликлар, тегишли ташкилотлар, муассасалар, Ҳудудий ҳокимлик бошқарув органлари ва кенг жамооачили иштрокида изчил бажарилиши таъминланса йод етишмаслиги касалликларини профилактикасида кўзланган мақсадларга эришишга имкониятлар мавжуд.

Аҳоли ўртасида йод етишмаслик касалликларини олдини олиш мақсадида Азорбойжон, Қирғзстон, Қозоғстон ва Тожикистон Мустақил ҳамдўстлик давлатлари ва Манголия давлатида Қонун қабул қилиниб амалиётга киритилган бўлиб аҳоли ўртасида йод етишмаслиги касалликларини олдини олишда ўз самарасини кўрсатмоқда.

Юқори савияли ва соғлом авлодни пойдеворини бугун қуришимиз мақсадга мувофиқ деб биламиз.